آرتروز مفصل ران (ATS) یک بیماری مخرب تنبل است. تحت تأثیر دلایل متعددی، در سیر پیشرفت بیماری، تغییرات برگشت ناپذیری در ساختار و خواص غضروف هیالین رخ می دهد که منجر به افزایش فشار روی سطوح مفصلی و تغییر شکل یا همجوشی آنها می شود. با توجه به اینکه اضافه بار مکانیکی یکی از دلایل اصلی توسعه بیماری در نظر گرفته می شود، مفصل ران اغلب تحت تأثیر آرتروز قرار می گیرد.
ویژگی های ساختار آناتومیک مفصل ران
مفصل ران (TC) محل اتصال لگن و استخوان ران است. این مفصل باعث می شود که اندام های تحتانی کوچک و باز شوند، پاها بالا بیایند و به سمت بدن بکشند و حرکات راه رفتن انجام شود. فرد از بدو تولد و در طول زندگی بار زیادی را روی مفصل ران تحمل می کند.
از سمت استخوان لگن، حفره "استابولوم" در مفصل بندی، از سمت استخوان ران، اپی فیز آن شرکت می کند. استابولوم دارای لبه کلاژنی در امتداد لبه ها است که به عنوان نوعی واشر عمل می کند که اپی فیز استخوان ران را در فرورفتگی خود محکم نگه می دارد. شکاف در مرکز استابولوم با یک غشای کلاژن پوشیده شده است و محل اتصال رباط استخوان ران است.
ترکیب کپسول TS شامل رباط های زیر است:
- فمورال-ایلیاک - قوی ترین رباطی که می تواند بار بیش از 200 کیلوگرم را تحمل کند و از قوس بیش از حد لگن به عقب جلوگیری می کند.
- فمورال - شرمگاهی - مسئول ربودن و کاهش ران است و در نتیجه حرکات دایره ای آن را محدود می کند.
- ایسکیال فمورال - از وسیله نقلیه در برابر ضربه مغزی محافظت می کند، بار را هنگام راه رفتن و دویدن کاهش می دهد.
- دایره ای (حلقه) - از دررفتگی جلوگیری می کند و سر استخوان ران را در حفره حفره لگن نگه می دارد و اساس کیسه مفصلی است.
گروه های عضلانی و تاندون های متعدد به وسیله نقلیه اجازه می دهد تا حول سه محور حرکت کند:
- طولی (عمودی).
- عرضی (افقی، جلویی).
- ساژیتال (قدامی خلفی).
آرتروز مفاصل می تواند هم در یک مفصل سالم رخ دهد و هم به ادامه بیماری های موجود در سیستم اسکلتی عضلانی تبدیل شود.
این بیماری چیست؟
غضروف هیالین عملکردهای ضربه گیر و محافظتی در برابر آسیب به سطوح مفصل را انجام می دهد. ATS یک بیماری است که در روند توسعه آن ساختار الیاف غضروف کلاژن تغییر می کند که متعاقباً منجر به تکه تکه شدن و تخریب آنها می شود. قطعاتی از الیاف غضروف، اگر وارد حفره مفصلی شوند، می توانند باعث ایجاد یک فرآیند التهابی شوند. سطوح برهنه در اثر اصطکاک و افزایش فشار دچار تغییراتی در بافت استخوانی می شوند. بافت غضروفی باقی مانده در امتداد لبه های اپی فیزها با استخوان سازی بعدی به طور جبرانی رشد می کند و باعث آنکیلوز (بی حرکتی محل اتصال استخوان) می شود. در مراحل بعدی، در صورت عدم درمان کافی، بیمار کاملاً حرکت خود را از دست می دهد و از کار می افتد. فرآیندهای مخرب به دلایل مختلفی تحریک می شوند.
انواع زیر از آرتروز مفصل ران وجود دارد:
- اولیه. علت آن به طور کامل شناخته نشده است. آرتروز ایدیوپاتیک (اولیه) در مفصلی که قبلاً سالم بود ایجاد می شود. اغلب در افراد مسن ایجاد می شود.
- ثانوی. این بیماری توسط بیماری های قبلی دستگاه مفصلی، ناهنجاری های مادرزادی رشد، تغییرات در کار اندام ها و سیستم های فعالیت حیاتی انسان تحریک می شود.
این بیماری در یک مفصل ایجاد می شود یا هر دو را به طور همزمان درگیر می کند.
علل بیماری
از جمله دلایلی که باعث بروز بیماری و پیشرفت آن می شود، موارد زیر شناسایی می شوند:
- استعداد ژنتیکی ارثی برای توسعه بیماری.
- آسیب های مفصل استخوان (دررفتگی، شکستگی، رگ به رگ شدن و تاندون).
- قدرت سیستماتیک غیرقابل تحمل و فعالیت بدنی.
- اضافه وزن.
- اختلالات عملکردی سیستم غدد درون ریز (دیابت، پسوریازیس).
- آسیب شناسی مادرزادی ساختار و توسعه اسکلت عضلانی.
- ویژگی های حرفه ای فعالیت کارگری.
- گردش محلی ضعیف
- بیماری های قبلی ناشی از فلور بیماری زا.
- بیماری Legg-Calve-Perthes.
- اختلالات متابولیک (نقرس).
- عدم تحرک بدنی
- بیماری های ایمنی
این دلایل همیشه قادر به ایجاد ATS نیستند. اغلب، فعال شدن فرآیندهای پاتولوژیک می تواند توسط:
- افزایش استرس و فعالیت بدنی؛
- کار بیش از حد مداوم؛
- هیپوترمی وسیله نقلیه یا بدن به طور کلی؛
- بلند کردن ناگهانی اجسام سنگین؛
- عدم تعادل هورمونی؛
- قرارگیری در معرض تشعشع.
علائم بیماری
تظاهرات علامت دار ATS مشابه تظاهرات آرتروز سایر مفاصل است.
علائم اصلی این بیماری عبارتند از:
- سفتی در صبح یا بعد از یک دوره طولانی بی حرکتی.
- کاهش دامنه حرکتی، تغییر در راه رفتن.
- دردی که ابتدا در اثر استرس مکانیکی یا فیزیکی ایجاد می‌شود و متعاقباً ثابت است.
- تظاهر قلقلک، کرانچ و کلیک در حین حرکات ناگهانی.
- لنگش مشخص در اندام آسیب دیده.
- وقوع انقباضات (محدودیت حرکات غیرفعال).
- باریک شدن یا بسته شدن فضای مفصل (علامت اشعه ایکس).
شدت علائم آرتروز مفصل ران به میزان پیشرفت بیماری و توانایی های واکنشی بدن بیمار بستگی دارد.
مراحل کوکسارتروز
بسته به تظاهرات بالینی، 4 مرحله آرتروز مفصل ران را می توان تشخیص داد:
- آرتروز درجه 1 مفصل ران درد واضح و سایر تظاهرات ندارد. تشخیص مرحله دشوار است، بیماری را می توان با استفاده از مطالعه بیوشیمیایی بافت غضروف هیالین و تعیین مقدار ناکافی گلیکوزامینوگلیکان ها تشخیص داد. بیمار در شروع فعالیت بدنی احساس درد در مفصل و به ندرت درد می کند.
- آرتروز درجه دوم مفصل ران با تغییر در تراکم و کشش الیاف غضروف مشخص می شود. ترک ها و شکستگی ها ظاهر می شوند. توابع استهلاک کاهش می یابد. درد تشدید می شود، به ناحیه اینگوینال تابش می کند، حرکات رقیق شدن و کاهش اندام آسیب دیده محدود می شود.
- در درجه سوم، لایه بندی الیاف غضروفی با شدت بیشتری رخ می دهد. سطوح مفصلی فشار بیش از حد را تجربه می کنند، کانون های ایسکمی ایجاد می شود. بافت غضروفی در امتداد لبه اپی فیزها رشد می کند. احساس درد در ناحیه اتصال استخوان آسیب دیده به وضعیت فعالیت و استراحت بستگی ندارد. با هر حرکتی، مفصل «ترک» و «خراش» می شود. دامنه حرکت در تمام محورها کاهش می یابد.
- درجه چهارم با قرار گرفتن در معرض سطوح اجزای مفصلی با تشکیل زخم و فرورفتگی مشخص می شود. سر مفصلی استخوان ران در استابولوم ضعیف ثابت شده است که منجر به نقض مقایسه و جداسازی سطوح مفصلی می شود. در این دوره، بیمار درد طاقت‌فرسا ناشی از باریک شدن، گاهی اوقات بسته شدن لومن مفصلی و فشرده شدن دسته‌های رشته‌های عصبی و رگ‌های خونی را تجربه می‌کند. حرکت محدود است، گاهی اوقات به طور کامل.
طبقه بندی تغییرات پاتولوژیک ناشی از ATS برای درک مکانیسم و ویژگی های توسعه بیماری ضروری است. تعیین شدت بیماری به تعیین تاکتیک های صحیح درمان و ناتوانی (در صورت بیماری شدید) کمک می کند.
عواقب احتمالی
پیشرفت ATS نه تنها منجر به تغییر شکل سر استخوان ران و حفره لگنی می شود، بلکه منجر به ایجاد فرآیندهای پاتولوژیک در عملکرد دستگاه مفصلی به عنوان یک کل می شود.
آسیب شناسی ناشی از عوارض آرتروز مفصل ران:
- سینوویت (التهاب غشای سینوویال مفصل)؛
- نکروز آسپتیک سر استخوان ران؛
- تخریب مفصل (استئونکروز)؛
- التهاب کیسه مفصلی با تغییر در مقدار مایع سینوویال؛
- آنکیلوز (بی حرکتی مفصل استخوان) جزئی یا کامل؛
- انقباضات (محدودیت تحرک و عدم امکان خم شدن - اکستنشن اندام).
ایجاد عوارض ATS همیشه منجر به بدتر شدن وضعیت عمومی بیمار، کیفیت زندگی او و از دست دادن حرکت بدون کمک می شود.
روش های تشخیصی
تشخیص آرتروز مفصل ران در مرحله اولیه دشوار است. تظاهرات علامتی تنها زمانی قابل توجه می شوند که اپی فیز استخوان ها و رشته های عصبی در فرآیند پاتولوژیک درگیر شوند.
در طول معاینه پزشکی در مرحله پیشرفت، موارد زیر ذکر می شود:
- تغییر بصری در کانتور مفصلی؛
- درد لمس؛
- گاهی اوقات پاستوزیته بافت های اطراف مفصلی.
- کوتاه شدن اندام بیمار
نقش اصلی در تشخیص ATS به معاینه اشعه ایکس اختصاص دارد. به عنوان روش های کمکی تشخیصی مورد استفاده:
- سونوگرافی، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی.
- سی تی اسکن.
- سوراخ کردن روانکاری مفصلی (مایع سینوویال).
- تشخیص با استفاده از آرتروسکوپ (میکروپروب).
- آزمایشات آزمایشگاهی بالینی و بیوشیمیایی ادرار، خون.
تشخیص به موقع پیش آگهی درمان و زندگی بیشتر بیمار را بهبود می بخشد.
چگونه برای معلولیت اقدام کنیم؟
درمان کامل این بیماری غیرممکن است. برای تأیید حق مزایای اجتماعی و تعیین گروه معلولیت پس از گذراندن معاینه توسط متخصصان باریک، باید با پزشک خود تماس بگیرید.
نشانه تعیین ناتوانی در صورت آرتروز مفصل ران عبارت است از:
- الیگوآرتروز (ضایعه بیش از 2 مفصل) TS 2 درجه؛
- آرتروز ترکیبی درجه 2 TS و آرتروز درجه 3 مفصل زانو.
- کاهش طول اندام بیمار بیش از 6 سانتی متر؛
- تبادل تلفن خودکار جریان واکنشی، مستند شده است.
در تعیین گروه معلولیت کمک خواهد کرد:
- گزارش با دقت جمع آوری شده؛
- نتیجه گیری کمیسیون مشاوره پزشکی (MCC)؛
- نتایج مطالعات تشخیصی؛
- تصویب کمیسیون تخصصی پزشکی و اجتماعی (MSEC).
در صورت منفی بودن رای کمیسیون کارشناسی قابل اعتراض در مراجع بالاتر می باشد.
جلوگیری
اقدامات پیشگیرانه یک راه آسان برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری است. اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:
- پیروی از یک سبک زندگی فعال.
- کنترل شاخص های وزن بدن.
- بهینه سازی تغذیه و نحوه کار و استراحت.
- کاهش بار مکانیکی و فیزیکی
- درمان بیماری های علت ویروسی و عفونی.
- پیشگیری و پیشگیری از صدمات در منزل و محل کار.
- معاینه پیشگیرانه منظم
نتیجه
پاسخ به سوال متداول: "آیا می توان آرتروز مفصل ران را درمان کرد؟" متخصصان پاسخ منفی می دهند. بافت غضروف تخریب شده را نمی توان به طور کامل ترمیم کرد، همانطور که اصلاح کامل تغییر شکل و تخریب استخوان های موجود در مفصل غیرممکن است. حتی تظاهرات جزئی آرتروز لگن را نادیده نگیرید، این احتمال جلوگیری از پیشرفت بیشتر بیماری را کاهش می دهد.